Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, που τέθηκε σε εφαρμογή με τον νόμο 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας, είναι εγγύηση για την τήρηση του ωραρίου του εργαζομένου, για τις υπερωρίες, για την ορθή εφαρμογή της διευθέτησης του χρόνου εργασίας.
Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό εργαλείο που επιτρέπει να καταγράφονται με απόλυτη ακρίβεια και σε πραγματικό χρόνο οι ώρες εργασίας όλων των μισθωτών, σύμφωνα με πάγιο αίτημα της ΓΣΕΕ.
Είναι ένα μέτρο δικαιοσύνης, που καταπολεμά τα φαινόμενα αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας και απλήρωτων υπερωριών, καθώς και της εισφοροδιαφυγής, προστατεύοντας τόσο τους εργαζόμενους όσο και τις χιλιάδες επιχειρήσεις, που τηρούν τους κανόνες, από τον αθέμιτο ανταγωνισμό.
Μέσω της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, το αναβαθμισμένο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο για το ωράριο εργασίας των εργαζομένων και χαρακτηρίζει αυτόματα κάθε ώρα εργασίας ως κανονικό ωράριο – υπερεργασία, υπερωρία ή διευθέτηση, όπως επίσης τα διαλείμματα, τα ρεπό, τις άδειες, μεταξύ άλλων.
Είναι το πρώτο βήμα μιας σειράς από παρεμβάσεις που θα βελτιώσουν την εργασιακή καθημερινότητα των εργαζόμενων, όπως το δικαίωμα της αποσύνδεσης στην τηλεργασία, οι νέες άδειες που θεσπίστηκαν με το νόμο 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας, οι ρυθμίσεις για τη συμφιλίωση της οικογενειακής με την επαγγελματική ζωή κ.ά.
Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας εφαρμόστηκε την 1η Ιουλίου 2022 στο σύνολο των τραπεζών της χώρας και τις επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ με περισσότερους από 250 εργαζόμενους, και σταδιακά, θα επεκταθεί σε όλες τις επιχειρήσεις της χώρας, ανεξαρτήτως μεγέθους και κλάδου δραστηριότητας, αλλάζοντας το εργασιακό τοπίο στην Ελλάδα.
Ø Τι ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2023
Σε εφαρμογή τέθηκε από την 1η Ιανουαρίου η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας για επιχειρήσεις που ανήκουν κατά κύρια δραστηριότητα στον κλάδο της βιομηχανίας, καθώς και οι επιχειρήσεις που ανήκουν κατά κύρια δραστηριότητα στον κλάδο του λιανεμπορίου. Οι νέοι ΚΑΔ είναι οι κάτωθι:
10 Βιομηχανία τροφίμων ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
11 Ποτοποιία ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
12 Παραγωγή προϊόντων καπνού ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
13 Παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
14 Κατασκευή ειδών ένδυσης ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
15 Βιομηχανία δέρματος και δερμάτινων ειδών ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
16 Βιομηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, εκτός από έπιπλα, κατασκευή ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
17 Χαρτοποιία και κατασκευή χάρτινων προϊόντων ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
18 Εκτυπώσεις και αναπαραγωγή προεγγεγραμμένων μέσων ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
20 Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
21 Παραγωγή βασικών φαρμακευτικών προϊόντων και φαρμακευτικών σκευασμάτων ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
22 Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό (καουτσούκ) και πλαστικές ύλες ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
23 Παραγωγή άλλων μη μεταλλικών ορυκτών προϊόντων ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
24 Παραγωγή βασικών μετάλλων ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
25 Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα είδη εξοπλισμού ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
26 Κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
27 Κατασκευή ηλεκτρολογικού εξοπλισμού ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
28 Κατασκευή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού π.δ.κ.α. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
29 Κατασκευή μηχανοκίνητων οχημάτων, ρυμουλκούμενων και ημιρυμουλκούμενων οχημάτων ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
30 Κατασκευή λοιπού εξοπλισμού μεταφορών ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
31 Κατασκευή επίπλων ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
32 Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
33 Επισκευή και εγκατάσταση μηχανημάτων και εξοπλισμού ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
47 Λιανικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
Για τους κλάδους της παρούσας υποπαραγράφου, οι διοικητικές κυρώσεις του Παραρτήματος V και VI που αφορούν στην εφαρμογή του Συστήματος Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, της υπ' αρ. 80016/31-08-2022 (Β' 4629) υπουργικής απόφασης επιβάλλονται:
i) για τις επιχειρήσεις που ανήκουν στον κλάδο της βιομηχανίας ως ανωτέρω, από την 1η Απριλίου 2024 και
ii) για τις επιχειρήσεις που ανήκουν στον κλάδο του λιανεμπορίου, ανωτέρω, από την 2α Μαΐου 2024,
iii) για αμφότερους τους ανωτέρω κλάδους με αριθμό εργαζομένων που δεν υπερβαίνει τους 10 από την 13η Μαΐου 2024.
Εξαιρέσεις: Εξαιρούνται μόνο οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της ενέργειας, στα πετρελαιοειδή και τα ορυχεία.
Σύμφωνα με τη νέα υπουργική απόφαση, η ψηφιακή κάρτα δεν εφαρμόζεται σε διευθυντικά στελέχη, και συγκεκριμένα σε υπαλλήλους που:
- Ασκούν το διευθυντικό δικαίωμα έναντι λοιπών εργαζομένων της επιχείρησης ή είναι πρόσωπα εξουσιοδοτημένα να λαμβάνουν αποφάσεις αυτόνομα.
- Εκπροσωπούν και δεσμεύουν την επιχείρηση προς τρίτους.
- Είναι μέλη του διοικητικού συμβουλίου ή αντίστοιχου οργάνου διοίκησης του εργοδότη.
- Είναι μέτοχοι ή εταίροι κατέχοντες άνω του 0,5% των δικαιωμάτων ψήφου του εργοδότη.
- Προΐστανται διευθύνσεων, μονάδων ή τμημάτων ή άλλων αυτοτελών οργανικών μονάδων της επιχείρησης που προσδιορίζονται στο οργανόγραμμά της, εφόσον ο εργοδότης τους εμπιστεύεται την εποπτεία. Εφόσον βέβαια οι εργαζόμενοι αυτοί αμείβονται με συμφωνημένες μηνιαίες αποδοχές που δεν υπολείπονται του τετραπλασίου του εκάστοτε ελάχιστου κατώτατου μισθού, αντί του εξαπλασίου που ισχύει σήμερα.
- Αμείβονται με συμφωνημένες μηνιαίες αποδοχές που δεν υπολείπονται του εξαπλασίου του εκάστοτε ελάχιστου νομοθετημένου μισθού, αντί του οκταπλασίου που ισχύει σήμερα».
- Η διαδικασίατης καταχώρησης
Στην υπουργική απόφαση, με την οποία καθορίζονται επίσης κρίσιμες λεπτομέρειες εφαρμογής του πρόσφατου εργασιακού νόμου, δίνεται στους εργοδότες η δυνατότητα να επιλέξουν ανάμεσα στην προαναγγελία αλλαγών ωραρίου, οργάνωσης χρόνου εργασίας και υπερωριών ή στο απολογιστικό σύστημα καταχώρισης.
Τα λογιστήρια των επιχειρήσεων θα πρέπει (όπως ισχύει) να προαναγγέλλουν κάθε αλλαγή στο ωράριο εργασίας, με όλες τις γραφειοκρατικές και δεσμευτικές ως προς τους χρονικούς προσδιορισμούς διαδικασίες και με πρόστιμα που δεν ξεπερνούν τα 500 ευρώ σε περίπτωση παράβασης. Στο δεύτερο, οι εργοδότες «ξεμπερδεύουν» από κάθε γραφειοκρατική διαδικασία προ-δήλωσης των αλλαγών στο ωράριο εργασίας, με μόνη υποχρέωση την ενημέρωση του πληροφοριακού συστήματος «Εργάνη ΙΙ», στο τέλος κάθε μήνα, για τις αλλαγές των ωραρίων εργασίας που επήλθαν, λόγω της φύσης των εργασιών και των αναγκών των επιχειρήσεων.
Στην πραγματικότητα, η διασταύρωση θα γίνεται εκ των υστέρων, με βάση τα ωράρια εργασίας που εμφανίζονται με τα χτυπήματα της κάρτας κάθε εργαζομένου. Στην περίπτωση αυτή, όμως, εάν γίνει έλεγχος από την Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας και διαπιστωθεί ότι π.χ. κάποιος εργαζόμενος απασχολείται χωρίς αυτό να φαίνεται στην κάρτα εργασίας του, τότε το πρόστιμο θα είναι 10.500 ευρώ, που αντιστοιχεί σε αυτό για την ανασφάλιστη εργασία.
Ø Η εφαρμογή
Υπάρχουν εφαρμογές του εμπορίου που υποστηρίζουν την διαδικασία ή αλλιώς, όπως αναφέρει το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σε ανακοίνωσή του, η ένταξή τους γίνεται :
→ μέσω της εφαρμογής myErgani mobile app για τους εργαζόμενους, η οποία έχει αναβαθμιστεί προκειμένου να υποστηρίζει τη λειτουργία της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας και
→ μέσω της εφαρμογής Ergani Card Scanner, για τις επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν ήδη σύστημα ωρομέτρησης, η οποία «διαβάζει» κατά την έναρξη και τη λήξη της εργασίας τις Ψηφιακές Κάρτες των εργαζομένων και μεταδίδει αυτόματα σε πραγματικό χρόνο την πληροφορία στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ».
Ø Τα οφέλη και οι ενστάσεις
- Τα οφέλη από την εφαρμογή της
→ Πλέον θα υπάρχει σύνδεση real time των εταιρειών με το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ. Δηλαδή, άμεσα θα γνωστοποιούνται στο υπουργείο Εργασίας η έναρξη και η λήξη του ωραρίου των εργαζομένων, καθώς και πόσοι εργαζόμενοι βρίσκονται μέσα στην επιχείρηση κάθε συγκεκριμένη ημέρα.
→ Αν εφαρμοστεί σωστά, η εργασιακή αγορά μεσοπρόθεσμα θα αποκομίσει οφέλη. Η διεξαγωγή τακτικών ελέγχων, καθώς και η απευθείας μεταφορά των δεδομένων της επιχείρησης στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, θα ενισχύσουν τη διαφάνεια στο εργασιακό περιβάλλον
→ Τέτοιου είδους συνθήκες δημιουργούν κλίμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στους εργαζόμενους και τον εργοδότη.
Γιατί είναι σημαντικό να υπάρχει εμπιστοσύνη;
Διότι έτσι θα αυξηθεί η παραγωγικότητα των εργαζομένων, άρα κατ’ επέκταση και της επιχείρησης. Μπορεί όλα τα παραπάνω να ακούγονται δεδομένα και αυτονόητα, όμως δυστυχώς δεν είναι στην ελληνική αγορά εργασίας.
→ Πρόσθετα οφέλη από την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας είναι η αποκατάσταση των εργασιακών ανισοτήτων, καθώς θα καταγράφονται πλήρως όλες οι ώρες εργασίες, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών, καθώς και οι άδειες των εργαζομένων. Έτσι, αντιμετωπίζεται και το φαινόμενο της αδήλωτης εργασίας, καθώς σε περίπτωση ελέγχου ο ελεγκτής θα έχει στην κατοχή του από πριν τα στοιχεία όλων των εργαζομένων που πρέπει να βρίσκονται στην εταιρεία, τόσο με πλήρη όσο και με μερική απασχόληση.
- Οι ενστάσεις
Όπως όλα τα πράγματα, άλλωστε, έχουν δύο όψεις.
→ Ένα ενδεχόμενο που πρέπει να εξεταστεί είναι αν ο εργοδότης υποχρεώνει τον εργαζόμενο «να χτυπάει» κάρτα, ωστόσο μετά τη λήξη του ωραρίου του τον υποχρεώνει να συνεχίσει άτυπα να εργάζεται.
Γι’ αυτόν τον λόγο, θα πρέπει οι έλεγχοι να είναι εντατικοί. Σε περίπτωση που βρεθεί εργαζόμενος ο οποίος δεν έχει ενεργοποιημένη ψηφιακή κάρτα εργασίας, θα επιβάλλεται πρόστιμο 10.500 ευρώ στον εργοδότη ανά εργαζόμενο.
→ Ένα άλλο θέμα από την εφαρμογή της θεωρούμε είναι ότι θα υπάρξει πρόβλημα με τις πολύ μικρές επιχειρήσεις 2-5 ατόμων που δεν έχουν οργανωμένο λογιστήριο και δεν υπάρχουν «χέρια» για να προσέχουν τις λεπτομέρειες. Οι εταιρείες λογισμικού που έχουν εφαρμογές για την ψηφιακή κάρτα εργασίας θεωρούν ότι μπορούν να λύσουν προβλήματα. Όμως θεωρούμε ότι ίσως το μέτρο θα έπρεπε να εφαρμοστεί από ένα αριθμό εργαζομένων και πάνω.
Συμπερασματικά, οι έλεγχοι θα πρέπει να υπάρχουν. Η ψηφιακή κάρτα δεν είναι πανάκια. Θα πρέπει να τμήματα ελέγχου του ΣΕΠΕ να ενισχυθούν ώστε να υπάρξει μείωση της αδήλωτης εργασίας που έχει επιπτώσεις και στα ασφαλιστικά ταμεία. Για τον κλάδο των λογιστών, έμμεσα δυστυχώς θα υπάρξει επιπλέον επιβάρυνση. Θα υπάρχει αύξηση του όγκου εργασιών διότι θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος της μηνιαίας μισθοδοσίας με τα «χτυπήματα» της ψηφιακής κάρτας εργασίας για τον κάθε εργαζόμενο. Εδώ θα πρέπει να υπάρξει σωστή οργάνωση για να μειωθούν όσο είναι δυνατόν τα προβλήματα. Το σίγουρο πάντως είναι, ότι η εργασία μας θα αυξηθεί με ότι αυτό συνεπάγεται. Αυτό στο μέλλον όπως έχουμε επανειλημμένα αναφερθεί μπορεί επίσης να έχει επιπτώσεις και στο συνταξιοδοτικό με αύξηση των ορίων ηλικίας.
Κλείνοντας το άρθρο, θέλουμε να τονίσουμε, ότι είμαστε υπέρ της εξέλιξης. Επομένως, αν εφαρμοστεί σωστά το μέτρο θα μας βρει σύμφωνους. Οι ενστάσεις μας, είναι στις λεπτομέρειες εφαρμογής και στον τρόπο εφαρμογής. Αν λυθούν τα προβλήματα, εννοείται ότι είμαστε σύμφωνοι. Απλά τονίζουμε πάντα περισσότερο τα προβλήματα με σκοπό αυτά να διορθωθούν. Εμείς οι λογιστές που δουλεύουμε για τους πελάτες μας δεν θέλουμε για μία ακόμη φορά να είμαστε «έμμεσα» σάκος του μποξ.
Τα συμπεράσματα δικά σας…..
Παναγιώτης Ράγγος
Λογιστής Φοροτεχνικός Α΄ Τάξης
Οικονομολόγος
Πιστοποιημένος Εσωτερικός Ελεγκτής
